Hava ve su gibi hayatın ayrılmaz bir parçası haline gelen internetin bizlere sağladığı yeni ekosistemin en şımarık çocuğu mobil telefonlar ve ağabeyi tabletler o kadar az çaba sarf ederek haber alma ihtiyacımızı gideriyorlar ki bizler de kaçınılmaz olarak bu rahatın ve konforun bağımlısı olarak haber alma tercihlerimizi mobil cihazlardan yana kullanır olduk.
İlk zamanlar bu teveccühe layık olmak için çaba sarf eden yayıncılar, okuyucunun teveccühü nakit anlamında fayda getirmeyince arama motorlarının teveccühüne daha fazla önem vermeye başladı. Tabi bu değişim, internet haberciliğini de geri dönüşü olmayan bir şekilde değiştirecekti. Haberin özeti niteliğindeki haber başlıklarından merakımızı taciz edecek formattaki başlıklara doğru yaşanan bu değişim beraberinde içeriği başka, başlığı başka haberlere, oradan da yalan haberlere doğru bir evrim süreci yaşamamıza neden oldu.
Değişim kaçınılmaz olarak devam ediyordu, sosyal medya, internetin haber taşıma işini cihaz eksenli bir işlev olmaktan çıkararak servis eksenli bir işlev haline getirmek için ısrar ediyordu. Belli bir ölçüde başarılı da oldu. | İnternet Gazeteciliği Tahtını Sosyal Medyaya mı Bırakıyor? | Metin ağırlıklı içerik tipinden görsel ve video ağırlıklı içerik tipine geçişin en önemli nedeni sosyal medyanın ısrarı olarak görülebilir. Bu değişimin sonucu olarak da sosyal medyadaki paylaşım biçiminde haber içeriği paylaşılmasıydı, bu da oldu.
Değişim devam ediyor, gelin kısa bir süre “pause” tuşuna basalım ve yaşadığımız bu evrimin bize armağan ettiği yeni yayın türlerini inceleyelim.
Bundle Haber
Mobilden haber tüketim ihtiyacını çok iyi değerlendiren Bundle Haber kısa sürede hem okuyucunun hem de yayıncının ilgisini üzerinde toplamayı başardı. Herhangi bir haber üretimi olmadan habercilik anlamında bu kadar nitelikli bir uygulama ortaya konması sektörel ihtiyacı koklamanın ne kadar önemli olduğunu hepimize gösterdi. Sıklıkla tekrarlanan hiç arabası yok ama dünyanın en büyük araç kiralama şirketi Uber, hiç evi yok ama dünyanın en büyük emlakçısı Airbnb cümlesine bir virgül de Bundle Haber eklemiş oldu: Hiç muhabiri yok ama dünyanın en büyük gazetesi!
Blogumun da kayıtlı olduğu Bundle Haber uygulaması 17 ülkede, Türkçe, Almanca, İngilizce, İspanyolca, Fransızca ve Portekizce dillerinde yayın yapıyor. Birçok kez AppStore’da ve Google Play’de en iyi uygulamalar arasında gösterilen mobil haber okuma uygulaması Bundle Haber dijitale yönelen haber tüketim alışkanlığını kusursuz bir şekilde değerlendirmiş.
Bundle Haber ile ilgili kişisel deneyimim ise ilgili olduğum alanlarda medyaya düşen haberleri sondakika bildirimleri şeklinde almak. Zira günün her anı haber sitelerinde gezmek ve gündemi takip etmek çok da mümkün olmuyor. Bence Bundle Haber’i değerli kılan en önemli özellik; ilgilenmediğiniz ve dikkatinizi dağıtacak içerikten sizi koruması.
gzt.com
Kendisini “yeni nesil sosyal içerik platformu” olarak niteleyen gzt, sosyal mecralarda tüketilen içerik formatlarına uygun şekilde haber içeriği üreten bir yayın olarak öne çıkıyor. Konulara göre medya kullanımı, içeriğin görselle yorumlanması, video bloglar derken mecra, bir içeriğin okuyucuya ulaştırılması için kullanılabilecek bütün medya tiplerini kullanmış diyebiliriz. Yayın tekniği ve medya çeşitliliği açısından öğretici bir mecra olan gzt kapsamlı dosya konularıyla da dikkat çekiyor.
2010 yılından sonra yani iPad’ın piyasaya sürülmesinin hemen ardından yayın hayatına başlayan Flipboard küresel ölçekte yayıncıları bir araya toplayan bir haber uygulamasıdır. Daha çok dergi mantığından hareketle içerik okutan Flipboard büyük yayınların yanı sıra küçük yayıncıların da sitelerindeki içeriği paylaşabilmeleri için dijital dergi servisi sunmaktadır. 21 yerel dilde yayın yapan Flipboard, teknoloji, spor, ekonomi, sanat gibi farklı kategorilerde onlarca ülkede yayınlanan içerikleri tek ekranda kullanıcısına sunmaktadır. Bloggerlar, içerik okumanın yanı sıra kendi içeriklerini paylaşmak istediğinde ise yayınının RSS linkini uygulamaya göndererek başvuru yapabilmektedir. Başvuru olumlu sonuçlandığında ise ek bir işleme gerek kalmaksızın içerikler Flipboard üzerinden dijital dergi formatında yayınlanabilmektedir.
Dijital yayınların içerik üretme sonrasından karşılaştıkları en büyük sorun olan, üretilen içeriğin nitelikli bir şekilde dağıtılması ve okura ulaştırılması sorununun çözülmesinde önemli bir rol oynayan uygulama, dijital yayınlara gönderdiği trafiği arttıracak şekilde düzenlemeler yapması durumunda Facebook’tan doğan boşluğu doldurma potansiyeli bulunmaktadır. Zira bilindiği gibi daha önceleri yayıncılara ciddi anlamda trafik sağlayan Facebook son dönemde yaptığı değişikliklerle, okuyucunun uygulama içerisinde kalmasını sağlayacak düzenlemeler yapmıştı. Instant Articles nedeniyle okuyucuyu Facebook içerisinde kalmaya ikna eden sosyal medya devi ölçülebilirlik avantajıyla da medya mecrasını program kapsamına almaya ikna ediyor.
Limon Haber
Dijital medyada en fazla rahatsızlık yaratan iki başlık tipi bulunuyor; merak yaratan başlıklar ve soru ile biten cümleler. Sıklıkla başlık ile içeriğin uyumu da söz konusu olmamaktadır. “Öyle bir şey söyledi ki”, “Ona da büyük zam geliyor”, “O ayrıntı dikkatlerden kaçmadı” şeklinde merakımızı gasp eden ve bizde habere tıklama dürtüsü uyandıran başlıklara karşı bir tepki olarak doğan @limonhaber, Twitter üzerinden yaptığı limon sıkma işlemleriyle internet kullanıcılarının büyük beğenisini kazandı. İlk zamanlar kendi çabalarıyla merak içerikli haberlerin, merak edilen kısa bilgisini ifşa eden hesap, ilerleyen zamanlarda takipçilerinin de desteğini arkasına alarak çok daha fazla yayının merak içerikli haberinin üzerine çok daha fazla limon sıkma imkanı yakaladı. Limon Haber, Crowdsourcing uygulamaları için de kusursuz bir örnek olarak büyük beğeni toplamaya devam ediyor. Keyifle takibe devam ediyoruz 🙂
Bu güzel habercilik örneğinin bir diğer alternatifi ise @spoilerhaber hesabıdır.
Teyit.org
Gazeteler artık öncelikli haber kaynaklarımız olmaktan çıktı, öncelik dijital medyanın. Dijital medyada ise, geleneksel medyanın ayrılmaz bir parçası olan haber doğrulama ve eşik bekçiliği görevine karşılık gelecek bir pozisyon olmadığından yalan haber üretmek ve yayınlamak kolaylaşıyor. Geleneksel medyanın onay süreçlerinden geçememiş, sadece bireyler tarafından üretilen haberler ülkeyi de gündemi de manipülasyona ve yalan haberciliğe daha açık hale getiriyor.
Bireylerin ürettiği irili ufaklı yalan haberler toplumsal anlamda büyük bir etki yaratmıyor fakat tüm ülkeyi etkileyecek düzeyde üretilen yalan haberlerin çürütülmesi, haberlerin doğrulanması bireyi aşan bir ilişki ağı, emek ve süre gerektirebiliyor. Bu nedenle haber doğrulama ihtiyacını gönüllü sivil toplum kuruluşları üstlenmek durumunda kalıyor. Teyit.org tam olarak böyle bir servis.
Onedio
Haberciliğin dijitale, oradan da sosyal medyaya kayması, içeriğin doğasını ve sunuluş biçimini de değiştirdi. Sosyal medya servisleri ile görsele dayalı kısa metinlere alışan dijital nesil, uzun soluklu metinlere teveccüh göstermediğinden yayıncılar da talep edilen içerik formatlarını üretmek durumunda kaldı. Onedio bu ihtiyacın ilk ve en nitelikli örneklerinden biridir diyebiliriz.
Facebook ve Twitter akış ekranına benzer şekilde bir görsel ve görseli açıklayan kısa bir metin ile milyonların beğenisini kazanan Onedio, eğlenceli içeriklerle başladığı yayın hayatına günlük siyaset ve ekonomi haberlerinin de liste şeklinde sunulduğu bir formata doğru evrildi.
140 Journos
İçerik tasarım tekniği, içeriğe uygun görsel kullanımı, gündemi yakalayan içerikler ve içeriklerin farklı medyalara göre kullanım şekli… Yeni medya konusuna ilgi duyan herkesin habercilik tekniği açısından büyük bir keyifle takip ettiği internet haberciliğinin örnek yayınlarından biri hiç şüphesiz @140journos
Yeni haber formatları ve yayının bu formatları ele alış biçimi, ele alış nedeni hakkında yayınladığı makaleyi okumanızı da tavsiye ederim. (140journos’un haber formatları)
Yayının, yapılan işini ruhuna uygun olarak, kodlanmış bir web sitesi yerine Medium’u kullanması ayrıca ince nüans olarak keyif verdi diyebilirim.
Pause tuşundan elimizi çekerek medyanın evrimine kaldığı yerden devam etmesine izin verelim…
Onedio en iyisi bence yok yok içerisinde Herşey elinin altında gerçekten diğerlerini hiç denemedim
üye oluyorsun onedio ya, kullanıcı bulunamadı diyerek hakikaten onedio dedim. uygulamada